Το νησί της Κιμώλου, δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση και να μην επιβεβαιώνει τη φήμη της Ελλάδας ως μια από τις πλουσιότερες χώρες σε πολιτιστικό και αρχαιολογικό πλούτο. Το νησί διαθέτει Αρχαιολογικό και Λαογραφικό μουσείο, που περιμένουν να ξεδιπλώσουν την μακρόχρονη ιστορία και παράδοση του νησιού στον επισκέπτη!
Το Αρχαιολογικό Μουσείο
Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Κιμώλου βρίσκεται στην πρωτεύουσα του νησιού, την περιοχή Χωριό, και στεγάζεται σε ένα παραδοσιακό κτήριο που αποτελεί ένα από τα παλαιότερα του νησιού. Το οίκημα αυτό βρίσκεται απέναντι από τον Μητροπολιτικό Ναό της Παναγίας της Οδηγήτριας, και είναι χαρακτηριστικό του νησιού.
Τα εκθέματα που παρουσιάζονται, ξεκινούν να διηγούνται μια ιστορία που ξεκινά από την πρώτη κατοίκιση του νησιού (που γνωρίζουμε ως σήμερα) και φτάνουν μέχρι τη σημερινή εποχή. Η παρουσίαση των εκθεμάτων είναι πραγματικά εντυπωσιακή, καθώς αποδεικνύουν πως η ιστορία του νησιού χάνεται μέσα στους αιώνες. Το γυάλινο πάτωμα του μουσείου δίνει τη δυνατότητα να δει κάποιος μια αναπαράσταση αρχαίας ταφής, και να βιώσει την εμπειρία της επίσκεψης στον αρχαιολογικό χώρο πιο ρεαλιστικά.
Το Λαογραφικό Μουσείο
Το Λαογραφικό & Ναυτικό Μουσείου του νησιού αντίστοιχα, δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτα το Αρχαιολογικό Μουσείο. Βρίσκεται μέσα στο παραδοσιακό συγκρότημα του Κάστρου της Κιμώλου, όπου και στεγάζεται σε έναν ιδιόκτητο διώροφο χώρο. Το διώροφο αυτό κτήριο, είναι το πατρογονικό σπίτι του ιδρυτή του μουσέιου, ιατρού Μανώλη Αριστ. Χριστουλάκη. Σκοπός της ίδρυσης του Λαογραφικού μουσείου, είναι η διατήρηση της εξαιρετικής σημασίας ναυτικής και λαϊκής κληρονομιάς του νησιού μέσα στους αιώνες.
Ανάμεσα στα εκθέματα του μουσείου, ο επισκέπτης μπορεί να δει πολλά προστατευόμενα αντικείμενα, διάφορα υφαντά, κεντήματα αλλά και εργαλεία και αντικείμενα των παλαιότερων κατοίκων του νησιού. Ο ειδικός χώρος του σπιτιού που λειτουργεί ως ναυτική γωνιά, αποτελεί αναμνηστική στήλη των παλαιών καραβοκύρηδων, με φωτοαντίγραφα πινάκων των ιστιοφόρων πλοίων τους και διάφορα ναυτικά όργανα.
Το Κάστρο
Φυσικά δεν πρέπει να ξεχάσουμε το Κάστρο της Κιμώλου. Ο παλιότερος οικισμός του οικισμού Χωριό Κιμώλου είναι το μεσαιωνικό κάστρο, του 14ου ή 16ου αιώνα, με τετράγωνο σχήμα, που αποτελείται από δύο συγκροτήματα σπιτιών.
Στο Μέσα Κάστρο δεν υπάρχει κανένα σημείο ζωής πλέον και είναι ερειπωμένο. Όμως στο Έξω Κάστρο συναντά κανείς μια σειρά σπιτιών, που ήταν και ο εξωτερικός τοίχος, που αποτελούσε και το αμυντικό τοίχος. Μια ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, με έμφαση στην αμυντική λειτουργία και με εισόδους που ήταν συγκεκριμένες.
Οι Πύλες είναι δυο. Την Κάτω Πόρτα και την Πάνω Πόρτα. Η πρώτη βρίσκεται στα νότια και η δεύτερη στην ανατολική πλευρά. Η ιστορία του παλιού οικισμού έχει μεγάλο ενδιαφέρον, αφού μετρά πειρατικές επιδρομές και ήταν κομβικής σημασίας για την πολιτιστική εξέλιξη του νησιού της Κιμώλου.